Бүөтүр Тобуруокап төрөөбүтэ 100 сааһыгар анаммыт үбүлүөйдээх түһүлгэҕэ «Мааны Маарыйа» күрэх буолан ааста. Нам нэһилиэгин түөлбэлэрин Далбар Хотуттарын икки ардыларыгар, 30-тан үөһэ саастаах Маарыйалар илин-кэлин түһүстүлэр.
Намнааҕы сынньалаҥ киинин уус-уран салайааччыта Марианна Долгунова күрэх туһунан маннык кэпсээтэ: «Маарыйалар күрэхтэрин Бүөтүр Тобуруокап төрөөбүтэ 95 сааһыгар анаан аан бастакытын тэрийбиппит. Ол саҕана, омуннаатахха, дэриэбинэ аҥаара Маарыйалар этэ. Ыһыахха дэриэбинэ Маарыйалара бары параадтаан киирбиттэрэ наһаа да үчүгэйэ. Билигин, аныгы үйэ буолан эбитэ дуу, Маарыйалар аҕыйаабыттар курдук, атын эриэккэс ааттар муода буолбуттар. Аан дойду үрдүнэн саамай тарҕаммыт ааты биир дьиэҕэ эбэлэрэ, оҕолоро, сиэннэрэ сүгэллэрэ. Кыыс оҕо төрөөтө даҕаны эбэтин эбэтэр ийэтин аатынан Маарыйа буолара. Омуннаатахха ыал аайы Маарыйа баар курдуга. Күрэхпитигэр 6 түөлбэ баарыттан, биэс Маарыйа кытынна. Холобур, Эрэл түөлбэҕэ Маарыйа суох буолан Үөһээ Бүлүүгэ кийииттээн олорор Марияны кытыннардылар. Номинациялар Петр Николаевич «Дорооболоруҥ, Маарыйалар!» хоһоонугар суруллубутунан бэлэмнэммиттэрэ. Инники өттүгэр үбүлүөйдээх ыһыахтарга өссө да ыытыллыаҕа.»
Күрэх түмүгүнэн «Хорсун Маарыйа» ааты Кустук түөлбэттэн «Кэнчээри» оҕо саадыгар иитээччинэн үлэлиир элбэх оҕолоох эдэр ийэ Мария Кашлакова ылла. Орто түөлбэ аатыттан кыттыбыт КУМИ тэрилтэтигэр бухгалтерынан үлэлиир Мария Яковлева «Хоһуун Маарыйа» ааты сүктэ. Эрэл түөлбэттэн Үөһээ Бүлүүгэ кийиит буолан олорор, ветеринарнай бырааһынан үлэлиир Мария Платонова «Нарын Маарыйа» буолла. «Ийэм Анастасия Прокопьевна түөлбэ салайааччыта буолан, кини көрдөһүүтүн быһа гыммакка, төрөөбүт түөлбэм аатыттан үөрэ-көтө кытынным. Үс күн тэринэн, бэлэмнэнэн кытынным, олус бэрт, уопут хомунуута буолла. Бу куонкурус олохпор иккис Далбар Хотунум, бастакыбын тэрилтэм ыһыаҕар кыттыбытым», — диэн Маша санаатын үллэһиннэ.
Хордоҕой түөлбэ олохтооҕо Мария Ноговицына «Талба Маарыйа» аатын ылла. Талаан көрдөрүүтүгэр минньигэс бүлүүдэлэрин уонна бэйэ оҥоһуга аныгылыы ураты дьахтар симэхтэрин дьүүллүүр сүбэҕэ көрдөрдө.
Оттон «Мааны Маарыйа» үрдүк ааты ылбыт саамай аҕа саастаах кыттааччы Мария Ивановна Егорова буолла. Кини Бүлүү улууһуттан төрүттээх. Нам нэһилиэгэр Дьөгүөрэптэргэ кийиит буолан кэлбитэ 48 сыл буолбут. Аан бастаан ыал буолан кэлэн баран Харбалаах, Балаҕаннаах, Нам нэһилиэктэрин оҕо саадтарыгар 10 сыл устата иитээччи көмөлөһөөччүтүнэн, онтон биэнсийэҕэ тахсыар диэри улуустааҕы Госстрах тэрилтэтигэр агенынан үлэлээбит. Билигин Нам нэһилиэгин эбэлэрин «Көмүлүөк» түмсүүтүн көхтөөх кыттааччыта, элбэх оҕо ийэтэ, үгүс сиэн эйэҕэс эбэтэ. Кини ордук сибэкки сөбүлээн үүннэрэрин, эдэр сааһыттан значок арааһын мунньарын көрөөччү дьүүлүгэр таһаарда. «Бу куонкуруска түөлбэм аатын көмүскээри кытынным. Кыттааччылар бары эдэрдэр буолан хотуом дии санаабатаҕым даҕаны. Хоппуппуттан соһуйдум да, үөрдүм даҕаны», — диэн Мария Ивановна санаатын үллэһиннэ. Бочуоттаах сынньалаҥҥа барыар диэри нэһилиэккэ бас-көс үлэҕэ сылдьыбыт Январий Лукич Егоров олоҕун аргыһа буолан, кинини Дьамбаар Машата диэн аатынан олохтоохтор билинэллэр. Уопсайынан даҕаны, Нам нэһилиэгэр баар кырдьаҕас саастаах Маарыйалары, сабаҕалаатахха, Маарыйалар элбэхтэрин иһин буолуо, кэргэттэрин ааттарын холбуу тутан ааттыыр идэлээхтэр. Ол курдук, холобура, Кэриэй Маарыйата, Мөксөр Маарыйа, Умсаах Маарыйата, Бурҕаа Маарыйата, Чөкчөрөөк Маарыйата о.д.а. Ол да иһин буолуо, оҕо-аймах таптаан ааҕар хоһоонньута, киэн туттар бэйиэппит Бүөтүр Тобуруокап «Дорооболоруҥ, Маарыйалар» диэн хоһоонун мээнэҕэ суруйбатаҕа чуолкай.
Куонкуруска кыттааччылар бэйэни билиһиннэрииттэн саҕалаан, үгэс курдук талааны көрдөрдүлэр, норуодунай бэйиэт суруйбут айымньыларыттан сөбүлүүллэрин ким ааҕан, ким оонньоон көрдөрдүлэр.