Саха сирин бырабыыталыстыбатын 2016 с. кулун тутар 24 күнүнээҕи 270 №-дээх дьаһалынан өрөспүүбүлүкэ киин оройуоннарыгар уонна хоту сытар улуустарга кулун тутар 28 күнүттэн ыам ыйын 28 күнүгэр диэри, онтон Арктика оройуоннарыгар муус устар 25-тэн бэс ыйын 25 күнүгэр диэри икки ыйдаах санитарнай ыраастааһын күннэрэ биллэриллибиттэрэ.
Булуҥ улууһугар Экология сылынан сиэттэрэн, оройуон баһылыга Игорь Кудряшов санитарнай ыраастааныы үлэтэ түөрт ый устата барарын туһунан дьаһал таһаарбыта.
Бэс ыйын 27 күнүгэр Тиксии уонна Тиксии-3 сиригэр-уотугар анал хамыыһыйа бэрэбиэркэ оҥордо. Хамыыһыйаҕа киирдилэр: уосастыбаннай сэбиэт бэрэссэдээтэлэ, Айылҕа харыстабылын иниспиэксийэтиттэн, Тиксии дьаһалтатыттан, Роспотребнадзортан, ОДьКХ-ан биирдии бэрэстэбиитэл. Кыһыҥҥы хаар саҥа ууллан, бэрэбиэркэ саҥа саҕаламмытын Айылҕа харыстабылын иниспиэксийэтин салайааччыта Иннокентий Стручков этэр.
“Биһиги бигэргитиллибэтэх сыбаалкалары хонтуруоллуубут. Маннык сыбаалкалар тахсар сүрүн биричиинэтинэн тустаах үлэһиттэр бириэмэтигэр хомуйбаттара уонна анал сыбаалкаҕа тиэрдибэттэрэ буолар. Ол түмүгэр бөһүөлэк кирдээх, чуолаан Тиксии-3 бөһүөлэгэ. Олохтоохтор бэйэлэрэ эмиэ кыһаллыахтаахтар, быйыл ыраастааһыҥҥа харчы көрүллүбэт диэн аһаҕастык этэбин. Онон бэйэбит эрэ күүспүтүнэн үлэлээтэхпитинэ бу боппуруоһу кыайыахпыт. Холобура, соҕуруу уонна атын Арктика улуустарын нэһилиэнньэтэ бөхтөрүн бары бэйэлэрэ хомуналлар.“Ким эрэ төлүөхтээх, ким эрэ хомуйуохтаах”, – диэн өйдөбүлү төбөбүтүттэн туора сотуохтаахпыт. Олорор сирбитин биһиги, олохтоохтор, бэйэбит киртитэбит буоллаҕа. Киртиппит сирбитин ханнык да атын киһи кэлэн хомуйуо суоҕа”, – диэн Стручков билиҥҥи балаһыанньаны билиһиннэрэр.
Хамыыһыйа Тиксии-3 саамай киин сирдэригэр бөх хомуллубатын бэлиэтээтэ. Холобура, аэропорт дьиэтин таһыгар, кэлээччи-барааччы ыалдьыт дьон хараҕар 40 кубометр иэннээх улахан бөх мунньуллан баччааҥҥа диэри сытар. Бу бигэргэтиллибэтэх сыбаалканан билигин Айылҕа харыстабылын үлэһиттэрэ силиэстийэ үлэтин ыытыахтара.
Билиҥҥи күҥҥэ Тиксиигэ бөххө аналлаах баахтар туолан, таһынан тахсыбыттарын кыһалҕата турар. Бөҕү тиэйэр массыына алдьана-алдьана үлэлиириттэн, бөһүөлэк иһигэр маннык көстүү элбэх. Быйыл Тиксии дьаһалтатын дьиэтэ саҥа массыына ыллаҕына, сүрүн кыһалҕабыт быһаарыллыа диэн эрэниэххэ. Биир алдьанар массыына төһө өр барыай, толору өрөмүөн барарыгар кырата нэдиэлэ наада, аны тиэйэр массыына өр кэмнээх өрөмүөҥҥэ турдаҕына, бөһүөлэк бөххө тимирэригэр тиийэр.
Улуус дьаһалтатын дьиэтигэр сүбэ мунньах буолан ааста. Анал хамыыһыйа улуус баһылыгар бэрэбиэркэ түмүгүн билиһиннэрдэ уонна инникитин байыаннай дьону субуотунньуктарга холбоһоллоругар этии киллэрдэ. Буолбут мунньахха Роспотребнадзор салайааччыта Алексей Белолюбскай ыраастаныы ыйдарын салҕыы уһатыахха диэн бэйэтин санаатын эттэ.
Хаар хараарыыта улуус нэһилиэктэригэр эмиэ маннык хартыына буолуталыыр. Ол эрээри олохтоохтор дьиэлэрин таһын хомуйан, мастары олордор үчүгэй үгэстээхтэрин Айылҕа харыстабылын салайааччыта бэлиэтиир.