Саха сиригэр 2017 сыл Эдэр ыччат сылынан биллэриллибитинэн сибээстээн, эдэрдэр өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн араас тэрээhини ыыталлар. Бороҕон нэһилиэгин ыччата эмиэ бу сүүрээнтэн хаалбакка, тэҥҥэ хаамар. Ол курдук, Ил Дархан «Ыччат сылын туһунан» Ыйааҕа тахсаатын кытта, Намыы эдэр ыччата сыллааҕы былааны торумнаабыттар.
Былаан төһө туолан эрэрин туһунан “Омолой” ЭКК дириэктэрэ Любовь Никитина кэпсээтэ.
– Үгэс быһыытынан, Бороҕон ыччата кырдьаҕас дьоҥҥо балыктаан, мастаан көмөлөһөр. Ону таһынан нэһилиэккэ тупсарыы үлэтигэр күүстээхтик ылсыбыттара. Экология сылын чэрчитинэн, муус устар ыйтан ыраастаныы үлэтин саҕалаабыппыт. Нэһилиэк баһылыгын уурааҕынан бары түөлбэлэр, тэрилтэлэр тахсар күннэрин бэйэлэрэ быһаарсан, хайаан даҕаны нэдиэлэҕэ биирдэ бөх-сыыс хомуйуу үлэтин ыыталлар. Намыыга эдэр ыччата суох биир да үлэ ааспат. Маннык сүүрээннэри ыччат өйүүр. Бэлиэтиэхпин баҕарабын, бары үлэҕэ олус көхтөөхтөр, ыраах уонна кыра бөһүөлэк буолан олус түмсүүлээхпит.
Маны ааһан култуура эйгэтигэр ыччат эмиэ олус сыстыгас. Холобура, быйылгы нэһилиэкпит ыһыаҕын Экология сылыгар анаабыппыт. Манна үүнээйи тиэмэтигэр эдэр ыччат олоҥхо туруоран, олохтоохтор биһирэбиллэрин ылыахтарын ыллылар. Кэнсиэр тэрээһинигэр 20 эдэр ыччат сибэкки үҥкүүтүн үҥкүүлээбитэ. Маны сэргэ саастаах дьоҥҥо ыытыллыбыт Далбар Хотун күрэххэ, кыттааччылар бэйэлэрин көрүүлэринэн Айылҕабыт иччитин Аан Алахчын хотуну хоһуйан, оҥорон таһаарбыттара.
Билигин нэһилиэнньэ окко киирэр кэмэ саҕаланна. Ыччакка үлэ баар буоллун диэн, кыамматтарга уонна кырдьаҕастарга оттоһорго анаан харчы көмө көрүллэр. 2013 сыллаахха этнокультурнай киин дириэктэринэн ананыахпыттан ыла сылын аайы “Көмүс хотуур” диэн күрэх тэрийэбит. Манна дьоҥҥо баран от үлэтигэр көмөлөһөбүт. Этэргэ диэри, “Норуот күүһэ, көмүөл күүһэ” буоллаҕа.
Биһиги, эдэрдэр, кырдьаҕас дьоммутуттан куруук сүбэ-ама ылабыт. Намыыга биир оннук киһинэн буолар Екатерина Стручкова. Кини дьиэтин таһыгар соҕуруу сир үүнээйилэрин, мастарын аҕалан үүннэрбитэ номнуо бэһис сылыгар барда. Саха сирин кэрэ сардаана сибэккитэ үүнэн турара олус үчүгэйдик көстөр. Соҕуруу дойду үүнээйилэрэ биһиэхэ да бааллар диэммит, бу дьикти дьарыктаах киһи, кини олордубут үүнээйилэрин туһунан норуот көрүүтүгэр хомуурунньук оҥорон таһаарыахпытын баҕарабыт.
Нэһилиэкпитигэр бүтүн улууска биллэр аатырбыт мелодист баарынан киэн туттабыт. Лариса Стручкова – Тыал Кыыһа ырыатыгар, бэйэм үөрэтэр оҕолорбун кытта клип уста сылдьабыт. Былаан быһыытынан, сыл түмүктэниитэ дьоммутугар-сэргэбитигэр көрдөрүөхпүт диэн үлэлэһэ сылдьабыт.
Эдэр дьон буолалларын быһыытынан, хайаан даҕаны көрсөн оонньууллар-көрүлүүллэр, араас көрсүһүүлэри тэрийэллэр. Кэпсэтии үлэтэ күүскэ барыытыттан түмсүүлэрэ өссө чиҥиирин бэлиэтииллэр. Маннык көстүүлэр барыта “хайдах гыннахпытына, тугу оҥордохпутуна нэһилиэкпит сайдыаҕай” диэнтэн тахсалларын үөрэ-көтө кэпсииллэр. Бастаан утаа ыччаты түмэргэ ыарахаттар баалларын аһаҕастык билинэллэр. Ол эрээри, ол барыта ааспыт.
Аны күһүн Бороҕон ыччата балык, муус, мас үлэтигэр турунуо.