Тыйыс айылҕалаах саха норуотун мындыр уустара кыһыҥҥы уһун киэһэлэргэ көмүлүөк оһох сырдыгар араас оҥоһуктары уһаналлара, оҕолорго анаан муостан, мастан оонньуурдары, кэрэ аҥардарга симэхтэри кыһаллара. Өбүгэлэрбит үтүө үгэстэрин сөргүтэн, В.П. Ларионов аатынан Майа орто оскуолатыгар кыһыҥҥы каникул кэмиҥэр «Кудай Бахсы» уһуйаан оскуолата иккис сылын таһаарыылаахтык үлэлээтэ. Уһуйааны оскуола эбии үөрэхтээһин педагога, «Тэгин» куруһуок салайааччыта Ворогушин Дорҕоон Дохсун 5-8 кылаас үөрэнээччилэригэр анаан иилээн-саҕалаан тэрийдэ.
Уолаттары саха төрүт дьарыгар, сатабылыгар үөрэтэр оскуола быйыл икки хайысханан үлэлээтэ. Хомус ууһа Седалищев Иннокентий Михайлович – Уран уонна муос ууһа Кузьмин Дмитрий Юрьевич Дьокуускай куораттан анаан кэлэн, түөрт күн устата 15 оҕону мындыр дьарыкка үөрэттилэр, анал маастар-кылаастары ыыттылар. Кыһыҥҥы сынньалаҥнарын туһалаахтык атаарбыт үөрэнээччилэр тимири тымныылыы таптайан уһаныы ньыматын бары кистэлэҥнэригэр, тайах муоһуттан уһаныы уратытыгар үөрэнэн улаханнык астыннылар, үөрдүлэр.
Уһуйаан түмүгүнэн, лааҕыр үөрэнээччилэрэ биирдии хомуһу, тайах муоһуттан көрүөхтэн кэрэ, уран көстүүлээх «Тимири уһаарыы» композицияны, кыра хопполору, харысхаллары, араас кыыллары чочуйан таһаардылар. Онуоха маһы, туойу, төрүт иис матырыйаалын – тириини бары оҥоһуктарыгар таба туһанан дьон-сэргэ кэрэхсэбилин ыллылар. Хомус оҥорорго үөрэммит уолаттар лааҕыры сэргээн кэлбит ыалдьыттарга, бэйэлэрин эт илиилэринэн тутан-хабан чочуйбут хомустарыгар оонньоон дьүрүһүттүлэр.
Бэлиэтээн эттэххэ, «Кудай Бахсы» уһуйаан Дорҕоон Дохсун «Тэгин» бырайыагын чэрчитинэн ыытылынна. Куруһуокка оскуола үөрэнээччилэрэ, чуолаан уолаттар, сыл устата бары өттүнэн сатабыллаах Саха Хоһууна буолан уһуйуллан тахсарга тиһиктээхтик дьарыктаналлар. Ол курдук, айымньылаах учуутал ыйдарынан арааран «Тыл Хоһууна» (тыл тыынын иҥэрии), «Сарыал хамсаныыта», «Боотур омооно» (өбүгэ оонньууларынан эти-сиини чэбдигирдии), «Дьөһөгөй оҕото» (аты айааһааһын), «Хатарыллыы» (алаастары сатыы хааман кэрийэн үөрэтии) уонна сыл түмүгүнэн, «Үрдүгү дабайыы» (хайаны дабайыы) үөрэҕин ситимнээхтик ыытар.
Ураты дьарыкка уһуйуллубут лааҕырдарын туһунан үөрэнээччилэр тус санааларын бу курдук үөрэ-көтө үллэһиннилэр:
Рудик Митрофанов, 7 «б» кылаас үөрэнээччитэ:
— Мин кыһыҥҥы лааҕырга хомуһу оҥорорго үөрэнним. Уһаныы бу көрүҥэ олус интэриэһинэй уонна уустук эбит. Тоҕо диэтэххэ, барытын илиинэн оҥордубут. Тимири араастаан тутан, токурутан, саайан, игиилээн, анал тэрилинэн чочуйан оҥороруҥ элбэх. Саамай уустуга тылын сөпкө олордуу буолар эбит. Хомуһу оҥорорго өссө тулуурдаах уонна болҕомтолоох буолуохха наада. Учууталларбытыгар биэрбит билиилэрин иһин махталбын тиэрдэбин.
Макарий Скрябин, 8 «б» кылаас үөрэнээччитэ:
— Мин бу лааҕырга дьарыктанан бэйэбэр муостан «Биэс харах» диэн харысхал оҥоһуннум. Бастаан пластилинынан эскиз оҥороҕун, онтон муоскун эрбээн уруһуйдуугун, анал станокка кыһан таһаараҕын уонна тиһэҕэр аалан килэбэчитэҕин. Муоһунан уһанан киһи дуоһуйууну ылар эбит. Уһуйбут учууталларбар махталым улахан.
Бу курдук уран тарбахтаах өбүгэлэрбит үтүө дьарыктарын сөргүтэр айымньылаах уһуйааҥҥа үөрэнээччилэр кыһыҥҥы сынньалаҥнарын туһалаахтык, үтүө түмүктээхтик атаарбыттарыттан олохтоохтор бары үөрэбит, астынабыт уонна киэн туттабыт.