Сорох чэгиэн эттээх-сииннээх, кыахтаах дьон дьоҕурдарын таба туһаммакка хаалаллар. Оттон сорохтор баҕарбыттарын да иһин айылҕаттан бэриллибиттэринэн туһанар кыахтара суох буолар. Онуоха аттыгар баар киһи кинини таба көрөн, сөптөөх суолу тутуһуннаран, сайдыы суолугар үктэннэрэрэ эмиэ баар.
Мин кэпсиир киһим аҥар илиитэ суох улааппыта. Ол эрээри киниэхэ эбэтэ, саҥа тылламмыт кэмиттэн, истибитин чопчу хатылыырга, эбиитин нууччалыы-сахалыы саҥарарга, кэпсииргэ үөрэппитэ. Онон, кыратыттан баай тыллаах, кэрэхсэбиллээх кэпсээннээх оҕо буола улааппыта. Дьыссаакка сылдьар кэмигэр саастыылаахтарыттан уратыта суох тэҥ сайдыылаах этэ. Ырыатынан, хоһоонунан үгүстэри баһыйар да этэ. Оскуолаҕа бииргэ үөрэнэр оҕолоруттан ойуччу тутуллубакка тэҥ усулуобуйаҕа үөрэммитэ, иитиллибитэ. Моһуогурара илиитэ эрэ буолан, сурук үлэтигэр бытаарара.
Бэһис кылааска үөрэнэригэр, тылынан ураты сайдыылаах оҕону учуутала М.Н. Колесова ытыһын үрдүгэр түһэрэн ылбыта уонна Алампа хоһооннорун аахтарыыга дьарыктаабытынан барбыта. Онон, уус-уран ааҕыыга айылҕаттан дьоҕурдаах буолан, оскуоланы бүтэриэр диэри соҕотох уонна биирдиилээн уус-уран ааҕыыга куруутун инники күөҥҥэ сылдьыбыта. Элбэх куонкурустарга, көрүүлэргэ кыттан кыайыы, сатабыллаах буолуу киһиэхэ үтүөнэн дьайар күүһүн билбитэ, олоххо эрэллээхтик хардыылаан испитэ.
«Кини кимий?» диэн ыйытык үөскээбит буолуохтаах. Бу – Михаил Колесов. Кини Алампа аатынан Ытык Күөл 1№-дээх орто оскуолатыгар ситиһиилээхтик үөрэммитэ. Олоҕун бигэ тирэҕэ буолбут кыһатын учууталларыгар куруутун махтанар. Михаил эбэтэ Татьяна Васильевна баарына, сиэнэ уран тылынан кынаттанан дьон-сэргэ ортотугар тэҥҥэ сылдьарыттан олус үөрэрэ, учууталыгар Мария Николаевнаҕа куруутун махтанан кэпсиирэ.
Билигин инклюзивнай үөрэхтээһин олоххо киирэ сатыыр буоллаҕына, Мария Николаевна итинник үлэлээбитэ быданнаата. Михаил билигин Дьокуускайдааҕы интернат-техникум экономика уонна бухучуот салаатын бастакы кууруһун студена. Интернакка бэйэтин бөлөҕөр староста, спордунан дьарыктанар буолан, олоҕор, үөрэҕэр да ситиһиилэрдэнэн эрэрин үөрэ истэбит. Бу иннинэ Михаил Дьокуускайдааҕы технология уонна дизайн коллеһын бүтэрэн, социальнай үлэһит идэтин ылбыта. Манна үөрэнэр сылларыгар студеннар научнай-практическай конференцияларыгар ситиһиилээхтик кыттара. Билигин да ол дьарыгын ыһыктыбат.
Инбэлииттэр декадаларын чэрчитинэн сэтинньи 29 – ахсынньы 2 күннэригэр Москваҕа илиилэригэр-атахтарыгар эчэйииттэн, о.д.а. кэһиллиилээх инбэлииттэр Бүтүн Россиятааҕы паралимпийскай спартакиадаларыгар инбэлииттэр Дьокуускайдааҕы интернат-техникум студеннара ситиһиилээхтик кытыннылар. Күрэхтэһиигэ Россия араас куораттарыттан 100-н тахса эдэр дьон мустан күөн көрсүбүттэр. Кинилэр ортолоругар Таатта уола Михаил Колесов хас да көрүҥҥэ кыттан миэстэлэстэ. Күрэхтэһиигэ хары баттаһыыта, бочча, дартсу, саахымат, дуобат, мини-гольф көрүҥнэригэр тыҥааһыннаах киирсиилэр буолбуттар. Мини-гольфка маастар-кылаастар ыытыллыбыттар. Техникум саайтыгар суруллубутунан, хары баттаһыытыгар Дьокуускайдааҕы техникум студеннара бары бастакы миэстэлэри ылбыттар, ити иһигэр Миша эмиэ баар. Миша дуобакка иккис, дартсуга 3-с, мини-гольфка 3-с миэстэлэри ылан, кыайыы, ситиһии үрдүк өрөгөйүн билэн кэлбитинэн киэн туттабыт, тэҥҥэ үөрэбит.